Sławne osoby z Ukrainy – te nazwiska powinieneś znać

Choć Ukraina jest dość młodym państwem, które oficjalnie istnieje dopiero od rozpadu Związku Radzieckiego, to naród ukraiński kształtował się w wielowiekowej historii, a społeczeństwo czuło się związane z tą narodowością. Szukając więc nazwisk sławnych Ukraińców, nie można się skupiać jedynie na ostatnich 30-40 latach, ale sięgnąć trzeba głębiej. Bo choć wielu z nich nie urodziło się w państwie o nazwie Ukraina, to czuli się Ukraińcami i zaliczanie są do narodowego panteonu.

Ukraińscy pisarze i poeci

Za najważniejszego przedstawiciela literatury ukraińskiej w okresie, gdy kształtowała się świadomość narodowa i kultura ukraińska uważany jest Taras Szewczenko. Syn pańszczyźnianego chłopa z guberni kijowskiej urodził się w 1814 r.  i początkowo nic nie zapowiadało jego wielkiej kariery. Od dziecka pracował fizycznie i zetknął się wówczas z ukraińskim folklorem. Ponieważ przejawiał talent do malarstwa, został z czasem wysłany na naukę do Wilna, a następnie do Petersburga. W drugiej połowie lat trzydziestych XIX w. Szewczenko zaczął podejmować pierwsze próby pisania. Początkowo pisał wiersze w języku ukraińskim, z czasem doszły do tego opowiadania i dramaty tworzone po rosyjsku. Był przedstawicielem romantyzmu, a jego twórczość ma dla Ukraińców tę rangę, jaką dla Polaków twórczość Mickiewicza. Jego pomniki i tablice mu poświęcone stoją w każdym niemal ukraińskim mieście, jego imię nosi Kijowski Uniwersytet Narodowy, a jego podobiznę zobaczyć można na banknotach i monetach ukraińskich.

Na równi z Szewczenką postawić można Iwana Frankę, ukraińskiego poetę, pisarza, ale też działacza politycznego i społecznego żyjącego w latach 1856-1916. Studiował na Uniwersytecie lwowskim, gdzie wydał swoje pierwsze utwory i jednocześnie związał się z działaczami socjalistycznymi. Współpracował m.in. z polskimi socjalistami takimi jak Bolesław Limanowski, Antoni Mańkowski, a w późniejszym czasie także Bolesław Wysłouch. Jego bogata twórczość obejmuje poezję, dramaty  oraz prozę, w tym inspirowaną życiem robotników Borysławskiego zagłębia naftowego, a także tłumaczenia na ukraiński wielu dzieł literatury obcej.  Od nazwiska Iwana Franki pochodzi nazwa Iwanofrankowsk (dawny Stanisławów). Jego imię nosi Uniwersytet Lwowski, ma też liczne pomniki w całej Ukrainie.

Dla wielu może być zaskoczeniem, że z kulturą ukraińską związany był też uchodzący za pisarza rosyjskiego, Nikolaj Gogol, urodzony jako Nikolaj Janowski. Urodził się w 1809 r. w rejonie Połtawy na dzisiejszej Ukrainie i początkowo kształcił się w Połtawie i Nieżynie, by wyjechać na studia do Petersburga, gdzie poznał m.in. Aleksandra Puszkina. Nazwisko Gogol przybrał w 1831 r. po powstaniu listopadowym. W realiach ukraińskich czy też jak wówczas było to nazywane „małoruskich” osadzona jest początkowa faza jego twórczości z lat trzydziestych XIX w. Wydał wówczas opowiadania i powieści inspirowane folklorem kozackim, w tym powieść historyczną dziejącą się w czasie powstań kozackich pt. „Taras Bulba”.

W kręgu kultury – ukraińscy muzycy i aktorzy

Przenosząc się w stronę muzyki, warto zwrócić uwagę na postać Mykoły Łysenki. Kompozytor, pianista i dyrygent żyjący w latach 1842-1912 był twórcą ukraińskiej opery narodowej, a jego twórczość oparta na bogactwie folkloru ukraińskiego miała doniosłe znaczenie dla kształtowania się narodowego kierunku w muzyce ukraińskiej.

Polskim widzom znana jest zapewne postać ukraińskiego aktora Bohdana Stupki. Zagrał on Bohdana Chmielnickiego w ekranizacji powieści Ogniem i Mieczem wyreżyserowanej przez Jerzego Hoffmana oraz Popiela w filmie „Stara Baśń. Kiedy słońce było bogiem” tego samego reżysera. Zmarły w 2012 r. aktor był dyrektorem kijowskiego Teatru Dramatycznego im. Iwana Franki, a także ministrem kultury w rządzie Wiktora Juszczenki.

Ludzie sportu – popularni sportowcy z Ukrainy

Przyglądając się panteonowi ukraińskich sławnych postaci nie można pominąć sportu. Najbardziej utytułowanym sportowcem ukraińskiego pochodzenia jest tyczkarz Siergiej Bubka, medalista igrzysk olimpijskich, wielokrotny mistrz świata, mający na swoim koncie 35 rekordów świata w skoku o tyczce. Medale zdobywał pod flagą ZSRR, Wspólnoty Państw Niepodległych, a w końcowym etapie kariery reprezentował Ukrainę. Obecnie jest prezydentem Narodowego Komitetu Olimpijskiego Ukrainy i zasiada we władzach MKOl.

Miłośnikom piłki nożnej nieobce jest na pewno nazwisko Andrija Szewczenki, napastnika reprezentacji Ukrainy oraz tak utytułowanych klubów jak AC Milan, Chealse i Dynamo Kijów. W 1999 r. Szewczenko został najlepszym napastnikiem Ligii Mistrzów, a w 2000 r. najlepszym zawodnikiem Serie A. Był też królem strzelców Ligii Mistrzów i serie A, a z AC Milanem sięgnął po tytuł Mistrza Włoch oraz po Puchar Włoch. Po zakończeniu kariery sportowej został w 2016 r. trenerem reprezentacji Ukrainy w piłce nożnej.

Ze światem sportu związani są też znani na całym świecie bokserzy Witalij i Wołodymyr Kliczko. Witalij był mistrzem federacji WBC w kategorii ciężkiej, zaś Wołodymyr zdobył dla Ukrainy złoty medal olimpijski wagi superciężkiej na olimpiadzie w Atlancie. Obecnie Witalij Kliczko jest merem Kijowa i politykiem.