Adżyka (Adżika)

Adżika - przyprawa prosto z Kaukazu

Każdy rejon świata ma swoje specyficzne przyprawy, które nierozerwalnie wrosły w jego kulturę. Na Kaukazie najsłynniejsza jest adżyka, w której prosto, ale genialnie, łączą się miejscowe zioła, a także inne dodatki, jak pomidory i papryka. Adjika występuje bowiem zarówno w postaci uniwersalnej pasty do smarowania, jak też sosu.

Skąd wywodzi się sos adżyka?

Przyprawa ta wywodzi się z Abchazji i w miejscowym języku oznacza po prostu sól. A dokładnie „z soli”. Taki jest bowiem jeden ze składników przyprawy, z którym prawdopodobnie związana jest jej historia. Według przekazów ludowych pierwsze mieszanki adjika powstały podczas... wypasu owiec. Podawano je tym zwierzętom, aby wzbudzić ich pragnienie. Przybierały wtedy szybciej na wadze, a ich sprzedaż była bardziej zyskowna. W ówczesnych czasach sól była jednak droga, szczególnie w górach. Aby pasterze nie podbierali soli owcom, gospodarze dodawali do niej ostre przyprawy. Jednak to, co miało ich zniechęcić, tak naprawdę spowodowało powstanie jednej z najsłynniejszych przypraw tego rejonu, jaką jest adżika gruzińska.

Adżika oryginalny przepis z Gruzji

Bazą oryginalnej, prawdziwej adżyki są miejscowe zioła. Uważana jest za jedną z głównych i najważniejszych przypraw Gruzji i Kaukazu, jednak nie oznacza to, że zawsze i wszędzie smakuje tak samo. Na pewno będzie ona aromatyczna, dość ostra, ale też z wyczuwalnymi nutami goryczki i ziół. W zależności od proporcji poszczególnych składników może mieć przeróżne kolory. Od zielonego, przez czerwony aż do brązowego.Tak więc jedyny, prawdziwy i oryginalny przepis na adjika nie istnieje. Zarówno producenci, jak i gospodynie domowe, mają swoje receptury, często niezmieniane od pokoleń i przekazywane z matki na córkę. Na pewno jednak adjika kaukaska zawiera zwyczajowo takie przyprawy jak czerwona papryka, kolendra, czosnek, orzechy włoskie. Co ciekawe do przyprawy adżika dodaje się inną mieszankę, zwaną chmiel-suneli. To również przyprawa popularna na Kaukazie i w Gruzji, nieostra ale bardzo aromatyczna. W jej skład wchodzi z kolei między innymi seler, pietruszka, cząber, majeranek, liść laurowy, mięta, szafran. Jak więc widać adjika gruzińska to przyprawa o bardzo bogatym bukiecie, aromatyczna, zaznajomicie podkreślająca smak dań. Adżika zastosowanie ma bardzo szerokie. Nazywana jest solą pieprzową, chociaż soli w niej jest niedużo, albo wręcz wcale nie występuje. Dodaje się ją za to praktycznie do wszystkiego – mięsa, warzyw, sosów, pieczeni, nawet nabiału i owoców. Do tych ostatnich stosuje się raczej adżikę zieloną, która jest wyraźnie łagodniejsza i delikatniejsza w smaku, niż adjika czerwona. Mówi się nawet, że Abchazi nie dodają adżika tylko do herbaty...

Pasta i sos adżika

Baza podstawowej wersji adjika może być dość swobodnie rozszerzana. Konserwatyści, zwłaszcza z Gruzji i Abchazji, bywają tym oburzeni, ale do pasty adjika dodatek się też świeżą paprykę czerwoną lub zieloną, ocet, cukier, a nawet jabłka czy marchew. Głównie jednak pomidory. Pomidory używane w sosie adżika zmniejszają jego ostrość, nadal jednak zachowuje on bogactwo zapachów, które płyną z gruzińskich przypraw, szczególnie chmieli-suneli. Po sos adżyka warto sięgać nie tylko ze względu na jego intensywny smak, ale również zdrowotne właściwości. Adzika to prawdziwa bomba witaminowa. Zawiera witaminę C, która wspiera układ odpornościowy organizmu, a także witaminę A wzmacniającą wzrok i utrzymującą dobry stan włosów i paznokci. Sos adżika jest także bogaty w potas odpowiedzialny za równowagę elektrolitową we wszystkich tkankach. Pasta adżika świetnie smakuje jako dodatek do mięs, jak również do kanapek. Adżika kaukaska serwowana jest osobno, jak również jako sos do ryb czy warzyw albo serka. Sos adżika urozmaica także wiele dań na bazie makaronu. Jednym z nich jest na przykład tagliatelle z bakłażanem i oczywiście dodatkiem adżyki. Adżika dodaje smaku również potrawom na bazie kaszy i pieczarek lub warzyw. To tak uniwersalny dodatek, że można również dodawać go do innych sosów czy też zup.Łyżka oryginalnej, gruzińskiej adżika może zmienić smak dań, które dobrze znacie. Przekonajcie się, jak aromatyczne są kaukaskie zioła. Gdzie kupić adżika, jeśli nie w sklepie, który specjalizuje się w żywności ze Wschodu?